Pwoblèm Dedwanaj Machin nan Ayiti: Yon Reyalite ki Dwe Chanje

Nan anpil peyi, achte yon machin itilize se yon fason senp pou jwenn transpò a yon pri abòdab. Men, nan Ayiti, sitiyasyon an konplètman diferan akoz pri dedwanaj ki twò wo. Yon egzanp resan montre kijan yon Ford Explorer 2017 ki te vann pou 3,000 dola ameriken nan yon lòt peyi, vin koute plis pase 11,000 dola ameriken pou dedwane li nan pò Ayiti. Sa se yon diferans ki depase valè reyèl machin nan.

Pwoblèm nan pa sèlman nan pri machin yo, men nan sistèm dedwanaj la ki mete yon gwo chaj sou sitwayen yo. Lè yon moun oblije peye plis pase twa fwa pri yon machin pou fè l antre nan peyi a, sa vin anpeche moun k ap travay di yo jwenn yon mwayen transpò ki solid ak serye. Olye lajan sa ale nan devlopman sèvis piblik, li vin pèdi nan yon sistèm ki pa transparan.

Nou dwe poze tèt nou kesyon: poukisa an 2025 toujou pa gen yon platfòm modèn kote sitwayen yo ka kalkile epi peye taks dedwanaj yo sou yon fason klè, jis ak aksesib? Leta dwe sonje se li menm ki gen dwa mete lwa yo, e lwa yo dwe fèt pou soutni popilasyon an, pa pou kraze rèv yo.

Sitiyasyon sa a gen gwo konsekans sou lavi chak jou. Li dekouraje moun ki ta vle envesti nan transpò, limite opòtinite travay pou chofè, e menm fè pri sèvis transpò ogmante. Finalman, se pèp la ki peye konsekans yo.

Sistèm dedwanaj lan dwe chanje. Nou bezwen plis transparans, plis jistis, epi yon modèl ki adapte ak reyalite ekonomik Ayiti. Yon machin ki vann a bon pri nan lòt peyi pa ta dwe vin yon liks nan Ayiti sèlman akoz baryè dedwanaj ki twò wo. Si nou vle avanse kòm yon sosyete, se tan pou nou chanje fason sistèm sa fonksyone.